Sakrament kapłaństwa ustanowił Pan Jezus w Jerozolimie, w Wieczerniku, w przededniu swojej męki i śmierci na krzyżu. Sakrament ten zaistniał w związku z Eucharystią i dla jej sprawowania (por. Łk 22, 19; 1 Kor 11, 24-26). Jednak ma dużo szersze znaczenie.
Już sama etymologia naprowadza na sens kapłaństwa. Łacińskie słowo sacerdos oznacza dającego dostęp do tego, co święte (sacrum). Drugie określenie kapłana – pontifex – oznacza „budującego most”. Kapłan buduje pomost pomiędzy doczesnością a wiecznością oraz między człowiekiem a Bogiem i wspólnotą. Natomiast słowo prezbiter pochodzi z języka greckiego, w którym oznacza przełożonego dawnej gminy chrześcijańskiej, starszego nie tyle wiekiem, co wyższego funkcją.
Każdy ochrzczony ma udział w jedynym skutecznym Kapłaństwie Chrystusa, które istnieje w dwóch odmianach: jako powszechne kapłaństwo wiernych i kapłaństwo hierarchiczne, czyli służebne. Przez sakrament święceń jest udzielane kapłaństwo urzędowe, dla służby wspólnocie. Sakrament święceń obejmuje trzy stopnie: episkopat, prezbiterat i diakonat.
Biblia uczy, że kapłaństwa nikt nie może sam sobie wybrać (Hbr 5, 1-4). Jest ono niezależnym darem Bożym, konsekwencją usłyszanego głosu powołania i pozytywnej odpowiedzi człowieka na wolę Boga. Szczególny okres rozeznawania powołania to pobyt kandydata w seminarium duchownym lub nowicjacie zakonnym.
Sakrament kapłaństwa wewnętrznie upodabnia do Chrystusa w wypełnianiu trzech głównych zadań: nauczania, uświęcania i rządzenia. Są one w rzeczywistości działaniami zmartwychwstałego Jezusa, który budzi wiarę, gromadzi ludzi, tworzy jedność Kościoła i prowadzi do zbawienia. Przez otrzymane święcenia kapłan wchodzi w wewnętrzną komunię z Jezusem. Działa mocą i w osobie samego Chrystusa (virtute ac persona ipsius Christi) zob. (Pius XII, enc. Mediator Dei.), który uobecnia swoje działanie przez niego, zwłaszcza wtedy, gdy kapłan dokonuje aktów sakramentalnych, np. chrztu, rozgrzeszenia lub konsekracji chleba i wina. Pierwszym zadaniem wynikającym z sakramentu kapłaństwa jest posługa nauczania. Punktem odniesienia jest obraz Jezusa – Dobrego Pasterza (J 10), który interpretował Pisma i jasno wskazywał kierunek. Stąd sakrament ten wyznacza i uzdalnia do misji głoszenia tego, czego Jezus nauczał, a co Kościół wiernie przekazuje. Kapłan uczy w imieniu Chrystusa. Proponuje prawdę, którą są Jego słowa i sposób postępowania. Ma za zadanie ukazywać jedyną Moc zdolną dokonać trwałej odnowy człowieka. Głosem i sercem, dotykiem i decyzjami kapłan uobecnia jedyną i powszechną naukę, która stworzyła Kościół i gwarantuje szczęśliwe życie wieczne.
Modlitwa o nowe powołania kapłańskie
Panie, przyszedłeś do wszystkich. Jeńcom przyniosłeś wolność, płaczącym radość, a skłóconemu światu pokój. Uczyłeś nas, jak z ruin budować nowy świat. Będąc Bogiem – obmywałeś stopy człowieka. Byłeś wszystkim dla wszystkich. W dzień nauczałeś odważnych, a wieczorem przyjąłeś Nikodema. Ludziom z marginesu społecznego podawałeś Boską dłoń, prosząc, by wrócili do Ojca. Jadałeś z celnikami, dyskutowałeś z faryzeuszami.
Chryste, dzisiejszy człowiek nie mniej niż ówczesny pragnie szczęścia, miłości, pokoju, równie silnie chce poznać cel swojego życia. Świat potrzebuje serca. Zapal w młodych umysłach entuzjazm Bożej miłości, sprawiedliwości i łaski. Poślij ich do ludzi wszystkich ras i przekonań, aby powiedzieli im o Twojej miłości. Daj im odwagę pierwszych Apostołów, aby świadczyli życiem, że należą do Ciebie, że zawierzyli Twojej Miłości.
Niech przykładem swego życia nauczą ludzi podawać dłonie do zgody, dzielić dach, chleb i serce. Niech przez ich głoszenie słowa świat zobaczy ubóstwo betlejemskiej groty, Twe ręce spękane od pracy, a wreszcie krzyż Golgoty i przekona się, co uczyniłeś, byśmy znowu mogli być dziećmi Boga.
Powołani, by świadczyć o Tobie przed całym światem, niech dają z siebie wszystko, na co ich stać. Powołanym ukaż tragiczny kontrast komfortowych willi i nędzy robotniczych przedmieść. Pokaż im chorych, kaleki, bezrobotnych i ich głodujące rodziny, pokaż skrzywdzonych niesprawiedliwymi prawami. Każ im walczyć o godność człowieka, o poszanowanie jego prawa do wolności osobistej i samostanowienia. Pokaż im wreszcie, że ewangelizacja rozpoczyna się na kolanach przed Tobą, który jesteś ponad wszystkim i poza którym nie ma nic.
Spraw, by człowiek poznał, że za miłość płaci się miłością. Ty, o Panie, który powołujesz do swojej winnicy, wzbudź w wielu sercach entuzjazm Twojej Miłości, aby zapragnęli Cię kochać bez granic i Tobie oddali swoją młodzieńczą miłość. Daj im moc, aby wyrzekli się tego, co przyziemne, świadczyli swym życiem o Tobie. Niech przez ich posługiwanie świat pozna, że zgrzeszył, nie odpowiadając na Bożą Miłość, najpełniej objawioną w Tobie, Nauczycielu ludzkości. Powołanych zaś utwierdzaj w miłości i prawdzie, aby wszyscy poznali i wielbili naszego Ojca, który z Tobą żyje i króluje w jedności z Duchem Świętym. Amen.
Dla Kandydatów do Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu zob. http://wsd.przemyska.pl/dla-kandydatow/
Nauczanie Kościoła Katolickiego na temat Kapłaństwa:
Katechizm Kościoła Katolickiego pkt. 1536-1600.
Obowiązujące normy prawne:
Kodeks Prawa Kanonicznego kan. 1008-1054.